ارزیابی سمیت حاد نانوذرات اکسید روی بر آسیب بافتی و عملکرد بیوشیمیایی سرمی کبد و کلیه در موش سفید آزمایشگاهی

با صنعتی شدن نانوتکنولوژی، جهان در آینده نزدیک بیشتر در معرض نانوذرات واقع می شود. اما تا به حال اثرات سلامت آنها به طور مستقیم (بهنگام تولید) یا غیرمستقیم از طریق محیط به عنوان مثال گرد و غبار حاوی نانوذرات و زنجیره غذایی بر بدن انسان ناشناخته است. در این مطالعه اثر سمیت حاد نانوذرات اکسید روی (nano-zno) در موش های سالم بالغ (به عنوان یک مدل جانوری پستاندار) بر برخی فاکتورهای بیوشیمیایی کبد و کلیه در سرم خون مورد مطالعه قرار گرفت. موش ها در سه گروه، یک گروه شاهد و دو گروه تیمار قرار گرفتند و نانوذرات اکسید روی در دو غلظت 5/2 و 5 گرم بر کیلوگرم وزن برای گروه های تیمار به صورت خوراکی تجویز شد. علائم بالینی و مرگ و میر بعد از تیمار با نانوذرات اکسید روی یادداشت شد. موش های تیمار شده با هر دو غلظت از نانوذرات اکسید روی علائمی از رخوت، کندی حرکت و عدم تعادل در حرکت و تا حدودی کاهش وزن را نشان دادند. مرگ چهار موش بعد از هفته اول تیمار، در اثر مسومیت شدید اتفاق افتاد. آزمایش های سرمی عملکرد بیوشیمیایی کبد افزایش قابل ملاحظه سطح سرمی ldh، alt، ast و alp را در موش های تیمار شده با نانوذرات اکسید روی در هر دو غلظت نسبت به گروه شاهد نشان داد، که بیانگر آسیب کبدی می باشد که توسط نانوذرات اکسید روی القا شده است. آزمایش های سرمی عملکرد بیوشیمیایی کلیوی نشان داد که سطح bun و cr سرم در گروه های تیمار با نانوذرات اکسید روی تاحدی افزایش یافت که تنها افزایش سطح bun در گروه تیمار با غلظت بیشتر ( g/ml1/0) در سطح 05/0< p نسبت به شاهد معنی دار بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که میزان آسیب کلیوی ناشی از اثر نانوذرات اکسید روی ناچیز بوده و افزایش سطح bun نیز بیشتر ناشی از آسیب کبدی می باشد. از طرف دیگر مشاهده اسلاید های بافتی مربوط به کبد و کلیه با میکروسکوپ نوری، آسیب های بافتی مشخصی را در هر دو گروه تیمار نسبت به گروه شاهد نشان نداد. پس می توان نتیجه گرفت که آسیب های بافتی ایجاد شده در این دو اندام مانند نکروز بافتی و دژنراسیون سلول ها بعد از 14 روز بهبود یافته، و یا این که بیشتر این آسیب ها مانند آسیب های وارد به غشا و اندامک های داخل سلولی تنها با میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهده اند.